การอยู่ไฟ สมัยก่อนขณะที่ภรรยาครรภ์แก่ใกล้จะคลอด สามีต้องไปหาฝืนมาเตรียมไว้ให้ภรรยาสำหรับอยู่ไฟหลังคลอด  ห้ามคนอื่นตัดฟืนแทน ฟืนที่ใช้ในการอยู่ไฟมักใช้ไม้สะแกหรือไม้มะขาม  เพราะเป็นไม้หาง่ายและเมื่อไหม้เป็นถ่านแล้วจะมีขี้เถ้าน้อย นอกจากนี้ควรจะมีไม้ทองหลางด้วย  เพราะเชื่อว่ากันปวดมดลูกและแก้พิษเลือด  แต่ถ้าเป็นท้องสาวให้ใช้ฟืนไม้เบญจพรรณ  จะได้คุ้นกับการอยู่ไฟด้วยไม้ต่าง ๆ  ได้ดีเมื่อคลอดลูกคนหลัง ๆ เมื่อมารดาคลอดบุตรแล้วต้องรับประทานส้มมะขามเปียกกับเกลือก่อนนอนไฟ  แล้วอยู่ไฟด้วยเตาเชิงกรานนานถึง 15 - 30 วัน

โดยมีหมอผู้ประกอบพิธีทำน้ำมนต์ประพรมเตาไฟ  เสกข้าวกับเกลือพ่นหลังพ่นท้องผู้ที่จะอยู่ไฟ และพ่นเตาไฟด้วย  พิธีนี้เรียกว่า  ดับพิษไฟ  นอกจากนี้ในพิธีจะต้องประกอบด้วยธูปเทียน ข้าวตอกดอกไม้ หมากพลู และกระทงเล็ก ๆ  ใส่กุ้งพล่าปลายำวาง  4 มุมของเตาไฟ แล้วมารดาต้องกราบไหว้เตาไฟเพื่อระลึกถึงคุณพระเพลิง พระพาย  พระธรณี  และพระคงคา  จากนั้นหมอจะเสกขมิ้นกับปูนทาหลังทาท้อง  แล้วมารดาจึงจะขึ้นไปอยู่ไฟบนกระดาน  และรับประทานยาแก้โลหิตเช้าเย็นจนกว่าจะออกไฟ

การทับหม้อเกลือ

          นิยมกระทำในผู้หญิงหลังคลอด กระตุ้นมดลูกให้เข้าอู่เร็วขึ้น ขับน้ำคาวปลาได้ดี กระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต ลดอาการเมื่อยล้าถ่ายความร้อนสู่ร่างกาย ไล่ความเย็นทำไห้ร่างกายเกิดความสมดุล

อุปกรณ์ในการทับหม้อเกลือ

1.  ผ้าสีเหลี่ยม 

2. หม้อทะนน (ควรเตรียมสัก 2 ใบ)

3. เตาถ่านกะให้พอดีหม้อ

4. เกลือเม็ด (เติมในหม้อทะนน) ตั้งไฟสะตุ 

5. ยาสมุนไพร ประกอบด้วย ไพลสด, ว่านนางคำ, ว่านชักมดลูก, ใบพลับพลึงหรือใบละหุ่ง

วิธีทำ

1. ล้างไพล  ว่านนางคำ  ว่านชักมดลูก  ตำไห้ละเอียด  

2. ใบพลับพลึงกรีดสันกลางใบออก   วางหม้อเกลือทับบนใบห่อผ้ามัดให้แน่น

ทุกครั้งที่เปลี่ยนหม้อใหม่ควรเติมตัวยาเพิ่มด้วย ถ้ายาแห้งมากให้พรมน้ำ

วิธีทับหม้อเกลือ 

1. ให้ผู้ป่วย  นอนหงายเอาหม้อเกลือวางหมุนไปรอบๆ  1 รอบ แล้ววางหม้อเกลือที่หัวเหน่า  แล้วหมุนทำใหม่ 5-6 รอบ

ข้อควรระวัง

- หม้อต้องไม่ร้อนเกินไป  เพราะจะทำให้ผิวหนังไหม้ หรือระคายเคือง

- ระวังใต้อก  ถ้าทำแรงอาจทำให้เกิดอาการจุกได้

2. การเข้าตะเกียบ  เอาหม้อเกลือวางด้านข้างขาด้านนอกกดไล่บนต้นขาเสร็จแล้วว่างขาด้านใน

 กด - ยก  , กด - ยก   ช่วยแก้เหน็บชาได้เสร็จแล้วก็เปลี่ยนหม้อเกลือใหม่

3. นอนตะแคง  หลังคลอดจะมีอาการปวดหลังมาก  ใช้หม้อเกลือทับบริเวณกระแบนเหน็บ จากนั้นกดไล่ตามร่องกระดูกสันหลัง

ข้อระวังในการทับหม้อเกลือ

1. ห้ามทำผู้ป่วยที่มีไข้

2. ห้ามรับประทานอาหารหนักก่อนทำ

3. การคลอดที่ผ่าตัด  ทำหมัน  ต้องให้เกิน 1   เดือนก่อน

ประโยชน์ของการทับหม้อเกลือ

1.  ทำให้มดลูกเข้าอู่ได้สนิท

2. ลดไขมันหน้าท้องทำไห้หน้าท้องยุบ

3. แก้อาการปวดเมื่อขัดยอด

4. ทำให้โลหิตไหลเวียนได้ดี

6. ช่วยให้น้ำคาวปลาไหลสะดวกมากขึ้น

การทับหม้อเกลือควรทำในตอนเช้าครั้งละไม่เกิน 3-  ชั่วโมง  ติดต่อกัน3-5 วัน